Rany nowotworowe - przyczyny, objawy, rozpoznanie

Rozwija się najczęściej w zaawansowanej fazie choroby, przy braku możliwości skutecznego leczenia przyczynowego lub w przypadkach zaniedbanych, nierozpoznanych wcześniej zmian nowotworowych. Brak leczenia nowotworu powoduje inwazje komórek masy guza na przylegające tkanki lub tworzenie przerzutów do tkanek odległych, między innymi do skóry. Rozwój owrzodzenia może być stopniowy, ale również występują gwałtownie rozrastające się rozległe guzy.

Rany nowotworowe najczęściej przyjmują postać kalafiorowatych guzów o nieregularnej (guzy proliferujące), brodawkowatej powierzchni (Ryc. 2), ale mogą również przybierać formę kraterowatych owrzodzeń z rozpadem, wypełnionych tkankami martwiczymi (guzy owrzodziałe), czasem penetrując do innych narządów tworząc uchyłki lub przetoki (Ryc. 3). Najczęściej jednak mamy do czynienia z połączeniem obu typów budowy morfologicznej.

Obfity wysięk i obecność tkanek martwiczych tworzą idealne warunki do rozwoju bakterii, które dodatkowo nasilają kaskadę zmian patologicznych w ranie. Rany nowotworowe zasiedlane są przez bakterie tlenowe i beztlenowe, najczęściej Enterococcus, Escherichia coli, Enterobacter, Pseudomonas, Proteus, Serratia, Dialister, Peptococcus oraz Clostridium i Bacteroides. Tworzenie się martwicy jest wynikiem względnej utraty unaczynienia w masie guza z powodu gwałtownego przyrostu komórek nowotworowych. Komórki, pozbawione wystarczającego dopływu krwi w rozrastającym się nowotworze, stopniowo obumierają, tworząc kolejne ogniska martwicy, z łatwością zasiedlanej przez patogeny.

OBJAWY

Rany nowotworowe charakteryzuje postępujący naciek skóry, w wyniku którego dochodzi do powstania martwicy w dnie owrzodzenia. Dochodzi do namnożenia się patologicznej flory bakteryjnej w dnie rany, rozwinięcia się objawów miejscowych zakażenia, przekrwienia i obrzęku. Powoduje to nieprzyjemny, krepujący chorych odór z rany, pochodzący z kwasów tłuszczowych (masłowy, walerianowy, kapronowy), będących metabolitami znajdujących się w ranie bakterii. Enzymy proteolityczne wydzielane przez bakterie powodują rozpad macierzy komórkowej i wydzielanie dodatkowych związków organicznych (kadaweryna, putrescyna), które łącząc się z kwasami tłuszczowymi odpowiadają właśnie za charakterystyczny gnilny zapach rany. Dochodzi do upłynnienia tkanek, powstania martwicy rozpływanej i wydzielania znacznej ilości wysięku z rany, a co za tym idzie, do maceracji otaczającej skóry. Szerzenie się nacieku nowotworowego połączone z rozpadem guza może dać krwawienia z rany. Towarzyszy temu ból związany zarówno z uszkodzeniem skóry, uszkodzeniem narządów leżących głębiej oraz uciskiem nerwów i tkanek miękkich przez powiększająca się masę guza. Wzrost wegetatywny guza może przyjąć postać kalafiorowatego guza lub owrzodzenia z rozpadem tkanek.

GŁÓWNE OBJAWY RANY NOWOTWOROWEJ

• nieprzyjemny zapach
• ból
• wysięk
• krwawienia
• zakażenie

ROZPOZNANIE

Zwykle do postawienia właściwego rozpoznania wystarczy wcześniejsza diagnoza choroby nowotworowej i wykazanie jej związku z raną w wywiadzie i badaniu klinicznym. Charakterystyczny jest również naciekający nieregularny rozrost masy guza. Aczkolwiek w przypadku wątpliwości, rozpoznanie może zostać postawione na podstawie badania histopatologicznego wycinków pobranych z owrzodzenia. Obszar największej destrukcji w ranie, zwykle w centralnym obszarze owrzodzenia, może być pozbawiony reprezentatywnych do badania komórek. Zatem zwykle poleca się pobieranie licznych bioptatów z brzegów owrzodzenia.