Odleżyny - przyczyny powstawania

Główne przyczyny powstawania odleżyn można podzielić na:

• Czynniki zewnętrzne (ucisk powierzchniowy, tarcie, uraz)
• Czynniki wewnętrzne (stan zdrowia chorego – choroby współistniejące takie jak choroby układu krążenia, układu oddechowego, nerwowego, zaburzenia metaboliczne; ograniczona możliwość poruszania się chorego, stan skóry, płeć – kobiety są dwa razy bardziej podatne na odleżyny niż mężczyźni, wiek, budowa ciała)

Czas występowania odleżyny uzależniony jest od stanu ogólnego pacjenta. Może wahać się od dwóch do kilkunastu godzin.

Czynniki związane ze stanem pacjenta:

• stan ogólny pacjenta
• stan skóry
• nieprawidłowa masa ciała (niedożywienie, nadwaga)
• hipoalbuminia
• choroby naczyniowe mózgu
• choroby naczyń obwodowych
• cukrzyca
• anemia
• unieruchomienie / złamania
• odwodnienie
• zaburzenia świadomości
• upośledzone odczuwanie bodźców zewnętrznych
• gorączka
• chemioterapia
• sterydoterapia
• nietrzymanie zwieraczy
• zakażenia

Czynniki niezależne od pacjenta - zewnętrzne:

• wilgoć
• temperatura otoczenia
• odzież
• pościel
• zaopatrzenia ortopedyczne
• stosowane leki (sterydy, antybiotyki, uspokajające, itd.)
• siły ścinające, tarcie, urazy

ponadto:

• zła pielęgnacja
• zła organizacja pracy
• braki kadrowe personelu
• niski poziom wiedzy personelu
• brak szkoleń i materiałów szkoleniowych
• brak środków opatrunkowych i higienicznych

Najważniejszy czynnik BRAK MOTYWACJI PERSONELU / OPIEKUNÓW

Miejsca powstawania odleżyn:

SKALE OCENY RYZYKA WYSTAPIENIA ODLEŻYN:

Ocena ryzyka odleżyn pozwala na wczesne rozpoznanie pacjenta zagrożonego ryzykiem powstania. Najbardziej obiektywnym czynnikiem pomiaru sa skale oceny. Najczęściej używane skale to:

• skala NORTON - bardzo prosta, jednak wymaga wiedzy na temat standardowej oceny stanu fizykalnego pacjenta

• skala WATERLOW - bardziej dokładana, główną jej zaletą jest punktowe zróżnicowanie zagrożenia w skali punktowej na: ryzyko (10-14 pkt.), wysokie ryzyko (15-19 pkt.) bardzo wysokie ryzyko (powyżej 20 pkt.).

[1] J. Rosińczuk – Tonderys, I. Uchmanowicz, M. Arendarczyk – Profilaktyka i leczenie odleżyn, Wrocław, 2005, s.18