Kompresjoterapia

W jakim celu stosuje się kompresjoterapię?

Kompresjoterapia jest standardowym postępowaniem w leczeniu owrzodzeń żylnych. Stosuje się ją również w przypadku leczenia obrzęków limfatycznych oraz stanu zapalnego z obrzękiem w obrębie kończyn (np. w zakażeniach skóry i tkanki podskórnej). Jest ukierunkowana na obniżenie ciśnienia panującego w naczyniach żylnych, zmniejszenie zastoju krwi i w następstwie zapalenia. Dzięki utrzymaniu prawidłowego przepływu krwi w układzie żył głębokich kończyny, następuje poprawa ukrwienia oraz wzmocnienie tkanek. W przypadku stanu zapalnego tkanki podskórnej, który manifestuje się wysiękiem w tym rejonie, ucisk zewnętrzny wymusza odpowiednie ułożenie poszczególnych warstw nadpowięziowych tkanek, tworząc prawidłowe warunki do gojenia. Ponadto ucisk zewnętrzny zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepic żylnych, znacznie łagodząc dolegliwości bólowe oraz obrzęk z tym związany. [2]

Wskazania do kompresjoterapii

Wskazania do kompresjoterapii można podzielić w zależności od siły ucisku wywieranego przez wyrób medyczny. Produkty używane do kompresjoterapii wywierają ucisk w sposób stopniowany, tzn. największy w okolicy stopy i kostki, natomiast najmniejszy w okolicy uda. Ucisk zewnętrzny wzmaga działanie pompy mięśniowej kończyn dolnych, zapewniając prawidłowy kierunek przepływu krwi żylnej oraz chłonki. [2]

I stopień kompresji – ciśnienie wywierane podczas ucisku wynosi <20 mmHg – wykorzystywany jest do:

• złagodzenia objawów chorób naczyń żylnych, takich jak uczucie ciężkości kończyn u pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną oraz u kobiet w ciąży
• zapobieganiu obrzękowi kończyn dolnych związanego z długotrwałym siedzeniem
• profilaktyki żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u pacjentów leżących, szczególnie po zabiegach operacyjnych

II stopień kompresji – ciśnienie wywierane podczas ucisku wynosi 20-30 mmHg przynosi korzystny efekt w następujących sytuacjach:

• wspomaganie pompy mięśniowej w przypadku dużych żylaków kończyn dolnych
• zapobieganie wystąpienia zakrzepicy żylnej przed zabiegiem operacyjnym
• po operacji żylaków kończyn dolnych (np. klasycznej operacji, skleroterapii itp.)
• leczenie ostrej zakrzepicy żył kończyn dolnych
• leczenie obrzęku limfatycznego i zapalnego
• wspomagająco w przypadku leczenia owrzodzeń żylnych

III stopień kompresji – ciśnienie wywierane podczas ucisku wynosi >30 mmHg

• leczenie teleangiektazji
• leczenie owrzodzeń żylnych
• zapobieganie nawrotom wygojonych owrzodzeń żylnych

Przeciwwskazania do kompresjoterapii

• miażdżyca tętnic kończyn dolnych [3], [4]
• neuropatia cukrzycowa [3]
• niewydolność serca [3], [4]
• stany zapalne skóry, tkanki podskórnej lub mięśni [3]
• uczulenie na składniki zawarte w wyrobach uciskowych [3]

Na co zwrócić uwagę przy stosowaniu kompresjoterapii?

W przypadku owrzodzeń podudzi przed wdrożeniem kompresjoterapii należy zwrócić uwagę min. na:

• lokalizację owrzodzenia - typowe dla owrzodzeń żylnych jest występowanie zmian na przyśrodkowej powierzchni kończyny, natomiast dla owrzodzeń żylnych typowa jest boczna powierzchnia kończyny
• ocenę przepływu tętniczego i obecności miażdżycy – wykonując badanie USG Doppler tętnic i żył kończyny dolnych. Nie zaleca się stosowania kompresjoterapii w przypadku niewydolności tętniczej z uwagi na ryzyko zwiększenia obszaru niedokrwienia i progresji zaburzeń gojenia rany.

Celem oceny zaawansowania zmian miażdżycowych w tętnicach kończyn dolnych stosuje się wskaźnik kostka-ramię (ABI).

Ograniczenie terapii uciskowej w zależności od zaawansowania miażdżycy kończyn dolnych po oznaczeniu wskaźnika ABI:

1. ABI > 0,9 – stan prawidłowy – bez przeciwwskazań do stosowania kompresjoterapii
2. ABI 0,9-0,6 – łagodne niedokrwienie kończyn dolnych – kompresjoterapia dozwolona (warunek: niższe wartości ciśnienia ucisku)
3. ABI < 0,6 – istotne niedokrwienie kończyny dolnej – bezwzględne przeciwwskazanie do kompresjoterapii [5]

Prawidłowe założenie opaski uciskowej:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Autorzy:

Lek. Kornel Pieczyński

Dr n. med. Krzysztof Karaś

 

Bibliografia:

 1. Attaran RR, Ochoa Chaar CI. Compression therapy for venous disease. Phlebology. 2017;32(2):81-88. doi:10.1177/0268355516633382

2. Andriessen, Anneke & Apelqvist, Jan & Mosti, Giovanni & Partsch, H & Gonska, C & Abel, Martin. (2017). Compression therapy for venous leg ulcers: Risk factors for Adverse Events and Complications, Contraindications. A review of present Guidelines. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology : JEADV. 31. 10.1111/jdv.14390.

3. Franks P, Barker J, Collier M et al. Management of patients with venousleg ulcer: challenges and current best practice. J Wound Care 2016; 25(6Suppl): 1–67

4. O’Donnell TF, Passman MA, Martston WA, Ennis WJ et al. Manage-ment of venous leg ulcers; Clinical practice guidelines of the societyfor vascular surgery and the American venous forum. J Vasc Surg2014; 60:3S–59S

5. Paweł Krzesiński, Kalina Niedolaz, Katarzyna Piotrowicz, Grzegorz Gielerak Forum Medycyny Rodzinnej 2014;8(3):117-126.