Jak oczyścić skutecznie ranę - larwoterapia

Terapia Maggot – larwoterapia

Opracowała: mgr Jolanta Dynarska

Zastosowanie larw muchy Lucilla sericata ma swoją długą historię - pierwsze wzmianki pojawiły się w już w starożytności.

Początki terapii

Podstawy naukowe leczenia biochirurgicznego stworzył Amerykanin – lekarz William Baer po doświadczeniach z I wojny światowej. W 1931 r opublikował on swoje obserwacje i doświadczenia związane z biochirurgią. Wiedza ta dotarła do szpitali w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie, ale XX wiek wyparł ją z powodu postępu w zakresie antybiotykoterapii i w chirurgicznym opracowywaniu ran. Dziś wraca do łask w związku ze swoją skutecznością, ponieważ przez szybkie oczyszczenie tkanek z martwicy, pozwala efektywnie rozpocząć proces leczenia rany trudno gojącej się  i efektywnie go wspomóc.

Jak działa larwoterapia?

Larwy działają selektywnie, nie uszkadzają zdrowej tkanki, ponieważ trawią pozaustrojowo. Ich wydzielina działa przeciwdrobnoustrojowo i oczyszcza owrzodzenia oraz rany z biofilmu i martwicy, pobudzając jednocześnie tkanki do gojenia. Dzięki zastosowaniu terapii Maggot, często udaje się uniknąć ciężkich powikłań spowodowanych nie gojeniem się ran, w tym amputacji. Terapia obniża koszty leczenia przez skrócenie okresu jego trwania i zmniejsza zużycie antybiotyków.

W 1957 odkryto czynnik antybiotyczny w wydzielinie czerwi, który ma szerokie spektrum działania przeciwdrobnoustrojowego. Zawiera on alantoinę, mocznik, kwas fenylooctowy, aldehyd fenylooctowy, węglan wapnia i proteazy. Powoduje zmianę odczynu rany na zasadowy (amoniak, wapń i dwuwęglan amonu). Należy podkreślić, że bakterie, których nie zabiła wydzielina larw, są wchłaniane i ulegają lizie wewnątrz czerwi, w sokach trawiennych (zawierających karboksypeptydazę A i B, aminopeptydazę leucynową, kolagenazę, proteazy serynowe i metaloproteinazy).

Terapia larwami stymuluje czynnik wzrostu naskórka, interleukiny 6, ludzkie fibroblasty, chondrocyty oraz wzrost proliferacji chondrocytów i syntezę tkanki chrzęstnej kolagenu typu II.

Wskazania i przeciwwskazania do larwoterapii

Wskazaniem do larwoterapii mogą być:

• owrzodzenia i martwice różnego pochodzenia:  stopa cukrzycowa, odleżyny itd.
• rany infekcyjne (z opornymi na leki bakteriami, takimi jak: MRSA- gronkowiec złocisty mecytylinooporny, paciorkowiec, pałeczka ropy błękitnej)
• rany pooperacyjne, rany traumatyczne, rany nowotworowe
• trudno gojące się owrzodzenia przy współistniejących przeciwwskazaniach do antybiotykoterapii
• brak możliwości chirurgicznego opracowania ran

Przeciwskazania:

• aktywne krwawienie
• nadmierny wysięk z tkanek
• koagulopatia
• głębokie przetoki (kontrolowana muszyca)
• reakcja alergiczna na chitynę owadów

Mikromasaż rany wykonywany przez poruszające się czerwie stymuluje tworzenie się w ranie ziarniny i wysięku. Bardzo istotnym elementem jest precyzyjna penetracja wydzieliny czerwi do obszarów, do których z powodu zaburzeń perfuzji krwi i w związku z formowaniem się biofilmu, nie docierają mediatory odpowiedzi immunologicznej, czy systemowe antybiotyki.

Stosowane leki i środki modyfikują aktywność larw- stosowane antybiotyki ogólnoustrojowo nie wpływają na czerwie, ale hydrożele zmniejszają ich wzrost i przeżywalność.

Czy terapia jest bezpieczna?

Larwoterapię stosuje się z powodzeniem między innymi w (600) Niemczech, (400) Wielkiej Brytanii, krajach Beneluksu, Skandynawii oraz USA.  W Polsce pojawiają się placówki medyczne świadczące usługi larwoterapii (ambulatoryjne i stacjonarne).          

Materiał biologiczny używany w terapii jest całkowicie bezpieczny, gdyż pochodzi z certyfikowanych laboratoriów. Hodowla larw przebiega w warunkach sterylnych - niezwykle rygorystycznie przestrzeganych pod względem sanitarno-epidemiologicznym.  Larwy są przeznaczone do jednorazowego użytku.

Wiedza medyczna w zakresie bezpieczeństwa stosowania nowoczesnych metod zwiększa znacząco szansę na powodzenie terapii i skrócenie czasu leczenia ran.

Międzynarodowa Klasyfikacja Procedur Medycznych ICD – 9 CM wersja 5.19 objęła terapię larwalną procedurą nr 86.289

Moje doświadczenia

Przypadek 1 – stan po róży pęcherzowo-krwotocznej

 

 

 

Przypadek 2- pacjentka około 90 lat, owrzodzenie na tle niewydolności żylnej od kilku lat

 

 

 

Przypadek 3- ZSC trwające od około 2 lat

 

 

Bibligrafia:

• Orkiszewski M.Zastosowanie larw muchy Lucilia sericata w leczeniu trudno gojących się ran. WIADOMOŚCI LEKARSKIE 2007, LX, 7–8.
• Jarczyk G i wsp.Zastosowanie jałowych larw muchy plujki Lucilia sericata w leczeniu chorych z zagrożoną amputacją stopa cukrzycową, Acta Angiol., 2008, Vol. 14, No. 2 pp. 42-45
• Szczepanowski Z.Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia ran kończyn. rozprawa doktorska, 2013