Rodzaje ran nowotworowych

RODZAJE OWRZODZEŃ NOWOTWOROWYCH

Rany nowotworowe mogą być wynikiem nacieku pierwotnego guza nowotworowego głębiej położonych narządów na skórę. Najczęściej z tą sytuacją spotykamy się w przypadku raka piersi. Zaawansowany, nieleczony rak piersi prowadzi do stopniowego zajęcia skóry przez komórki nowotworowe i powstania niegojącego się owrzodzenia.

Nieradykalna mastektomia z pozostawieniem w łożysku rany komórek nowotworowych, również doprowadzi, do powstania owrzodzenia skóry w obrębie rany chirurgicznej. (Ryc. 4).

Do podobnej sytuacji może dojść w przypadku złośliwych nowotworów okolicy głowy i szyi, m.in. gardła lub ślinianek. Bliskie położenie skóry z jednej strony, a z drugiej ograniczenie przez struktury kostne prowadzi do szybkiego zajęcia skóry z wytworzeniem owrzodzenia, często z obecnością przetoki ślinowej. Takiego zjawiska zwykle nie obserwuje się w przypadku nowotworów jamy brzusznej, miednicy mniejszej i klatki piersiowej.

Szyja jest również miejscem częstego występowania nacieku nowotworowego skóry w przypadku zajęcia węzłów chłonnych. Powiększanie się węzłów wywołane rozrostem nowotworowym prowadzi do powstania ognisk martwicy i wystąpienia owrzodzeń skóry (Ryc. 5). Podobna sytuacja ma miejsce również w przypadku zajęcia przez nowotwór węzłów chłonnych w dole pachowym (np. rak piersi) i pachwinie (m.in. nowotwory narządów płciowych).

Odległe od guza pierwotnego rany nowotworowe, mogą być również efektem rozsiewu nowotworowego i powstania przerzutów do skóry. Przerzut raka narządów jamy brzusznej do skóry okolicy pępka, określany jako guzek siostry Mary Joseph, może być pierwszym objawem nowotworu.

Niezwykle kłopotliwe jest powstanie owrzodzeń w okolicy odbytu, pochwy lub ujścia cewki moczowej (Ryc. 6). Wówczas leczenie rany utrudnione jest przez obecność wydalin, które zanieczyszczają ranę i jednocześnie utrudniają skuteczna aplikacje opatrunków. Dodatkowo powodują znaczne dolegliwości bólowe podczas mikcji lub defekacji.

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku pierwotnych nowotworów skóry (raki podstawnokomórkowe, płaskonabłonkowe, kolczystokomórkowe, czerniak) (Ryc. 7). W takim przypadku, najkorzystniej jest dokonać pierwotnego usunięcia zmiany i zweryfikować ja histopatologicznie. Opóźnienie w podjęciu decyzji o leczeniu chirurgicznym, może doprowadzić do powstania rozległych owrzodzeń z zajęciem głębiej leżących struktur, co może uniemożliwić dalsze radykalne leczenie (Ryc. 8). Wówczas jedyną opcją terapeutyczną pozostanie paliatywne leczenie rany nowotworowej.

Niezwykle trudnym zagadnieniem jest powstanie ogniska nowotworu w obrębie niegojącego się przewlekłego owrzodzenia, np. w przebiegu niewydolności żylnej (m.in. tzw. wrzód Marjolina) (Ryc. 9). Ryzyko powstania takiej zmiany wynosi około 0,21 – 0,4 % ran przewlekłych.

Wykrycie ogniska nowotworu na wczesnym etapie umożliwia jego chirurgiczne usuniecie. Dlatego należy zachować czujność onkologiczną, aby w utrzymującym się przez wiele lat owrzodzeniu przewlekłym nie przeoczyć naciekającego ogniska nowotworu.